- Karcinom prostate kao maligna neoplazma je treći po incidenci u svetu. On je tu sa kolorektalnim karcinomom i karcinomima pluća i predstavlja jedna od najznačajnijih faktora umiranja u muškoj populaciji u zapadnoj Evropi, severnoj Evropi, severnoj Americi i svakako Srbiji, ističe prof. dr Damjan Pantić, urolog iz Univerzitetskog kliničkog centra Kragujevac.
Kako je iza nas mesec novembar, mesec koji je bio posvećen muškarcima i njihovom zdravlju, u emisiji Na Zdravlje govorili smo o ovoj čestoj bolesti, značaju ranog otkrivanja i prevenciji.
Doktor navodi da se karcinom prostate javlja u tri klinička oblika, može biti potpuno asimptomatski, može biti praćen simptomima koji liče na simptome donjeg urinarnog trakta, i sa simptomom metastaza.
- U Srbiji generalno ne postoji sistematski skrining testiranja na prostata specifični antigen, ali mi kao urolozi sprovodimo nešto što bismo mogli nazvati opurtinističkim skriningom. Svaki pacijent koji dođe u urološku ambulantu, koji ima ili nema simptome, a ima preko 50 godina, u obavezi je da uradi i prostata specifičan antigen, navodi on.
Kada je reč o godinama u kojima je najbolje doći na pregled kod urologa, doktor navodi da rizik za dobijanje karcionama prostate počinje između 50. i 55. godine za opštu populaciju. Za pacijente sa pozitivnom porodičnom anamnezom to ne važi, pa bi oni trebalo da se jave nekih pet godina ranije.
- Pacijenti koji u svojoj porodičnoj anamnezi imaju heriditet u prvom ili drugom kolenu (otac, stric, brat ili majka koja je imala kacionom dojke), oni su u obavezi da testiranje rade otprilike nekih pet godina ranije nego opšta populacija. Takođe, za te pacijente je karakteristično da pored toga što se karcinom javlja u mlađem životnom dobu, on je obično agresivniji nego karcinom prostate u opštoj populaciji, kaže dr Pantić.
Testiranje se sprovodi putem laboratorijskih testova i ne zavisi od uzimanja hrane i pića.
On napominje da incidenca karcinoma prostate jako varira: „Ona je jako visoka, u smislu nekih dvesta novoobolelih na sto hiljada stanovnika u zemljama zapadne i severne Evrope, do samo šest na sto hiljada stanovnika u Japanu”. Objašnjava da je takva razlika vezana za tzv. običaje u ishani i ponašanju pacijenata.
- Ono što definitivno utiče na karcinom prostate jesu takozvani egzogeni faktori i takozvana vesternizacija ishrane, i praktično ni mi kao Srbija nismo pošteđeni od toga. Prema podacima Batuta incidenca, broj novoobolelih u nekom posmatanom periodu na sto hiljada stanovnika u Srbiji varira između 65 i 80 novih slučajeva što nas svakako svrstava bliže zemljama zapadne Evrope, navodi dr Pantić.
Iako bolest može biti asimptomatska, svi oni simptomi od strane urinarnog trakta koji ponekad liče i na benignu hiperplaziju prostate, kao što su učestalo mokrenje, pečenje, paljenje, žarenje, osećaj nepotpunog pražnjenja bešike, noćni pozivi za mokrenje, mogu biti prvi simptomi karcinoma prostate.
Rana dijagnostika prostate važna je za sve one pacijente kod kojih se bolest otkrije u fazi kada je ograničena na prostatu, jer se karcinom prostate javlja u tri forme – bolest ograničena na prostatu, lokalno uznapredovana bolest i metastatska bolest.
- U prvoj fazi, kada je bolest apsolutno ograničena na prostatu, takvi pacijenti imaju najveću korist, jer je kod njih moguće definitivno lečenje, a ono podrazumeva dve vrste terapije, ili radikalnu hirurgiju ili radikalnu zračnu terapiju, objašnjava dr Pantić.
Karcinomi prostate u svom kliničkom toku često daju udaljene metastaze, a danas, kaže doktor, deset do dvadeset posto pacijenata u Evropi kojoj i mi pripadamo, primarno dolazi u metastatskoj formi. U Univerzitetskom kliničkom centru Kragujevac sprovodi se inovativna terapija – PSMA 177 Lutecijum tretman na nuklearnoj medicini.
- Sposobnost pomenutog Lutecijuma je posebno dragocena što ima tendenciju da ubije samo metastazu, a da poštedi okolno tkivo, ističe doktor Damjan Pantić.