Od kako je veka i sveta, istoriju, barem onu zvaničnu, pisali su i pišu pobednici, ne samo na Balkanu i u Srbiji, već i u onom delu sveta koji politički, društveni i ekonomski razvoj zasniva na naučnim činjenicama i istraživanjima, utvrđenom sistemu vrednosti i pravnoj državi, kojem i Srbija, navodno, već dva veka teži. Tako su u Srbiji svoju istoriju i istinu, kad su bili u prilici, pisali i propovedali Obrenovići i Obrenovićevci, Karađorđevići i Karađorđevićevci, Titovi komunisti i Dražini Ravnogorci, demokrate i radikali, i tako dalje.
U poslednjih nekoliko decenija, međutim, situacija se u (samo)izolovanoj Srbiji menja i na tom planu. Mimo sveta, naravno. Istorija se u Srbiji više ne falsifikuje i lažira, već se u istorijskim čitankama, medijskim napisima i političkoj praksi kako vladajućih, tako i većine opozicionih partija, otvoreno i bezočno laže, izmišlja, i u najblažoj varijanti tog sve prisutnijeg trenda, minimiziraju i(li) prećutkuju notorne istorijske činjenice. Istoriju u Srbiji više ne pišu pobednici, nego poraženi, odnosno oni koji se predstavljaju kao njihovi zastupnici.
Formalno su, tako, rehabilitovani i među pobednike „đuture“ uvršteni Draža Mihailović i njegovi Ravnogorci, uprkos brojnim dokazima o kontinuiranoj saradnji Dražinih komandanata sa Nemcima u Srbiji, Italijanima u Crnoj Gori i Dalmaciji, te ustašama tokom većeg dela, a posebno na kraju Drugog svetskog rata. I uprkos činjenici da su Dražu Mihailovića i njegov pokret na kraju rata odbacili ne samo saveznici, nego i Kraljevska vlada u Londonu i sam kralj Petar II Karađorđević. Pokušalo se i sa rehabilitacijom kvislinga i predsednika Srpske vlade pod okupacijom, generala Milana Nedića. Formalno se u tome još nije uspelo, ali neformalno, u odnosu društva i politike prema njemu, reklo bi se da – jeste.
Formalno nije rehabilitovan ni vođa fašističkog pokreta ZBOR, Dimitrije Mita Ljotić, čiji su sledbenici na početku Drugog svetskog rata formirali Srpsku dobrovoljačku komandu, ubrzo preimenovanu u Srpski dobrovoljački korpus, koji je, u saradnji sa Nemcima, sejao teror, strah i smrt širom Srbije, dok je Kragujevac doslovno zavio u crno. Fašista Dimitrije Ljotić nije formalno rehabilitovan, ali neformalno, reklo bi se, uveliko jeste, kroz veličanje lika i dela njegovog bliskog prijatelja, saradnika i ideološkog sabrata, vladike Nikolaja Velimirovića. Čije se vulgarno srbovanje, upakovano u ideju i ideologiju Svetosavlja, citira i slavi na aktuelnim skupovima i protestima političkih protivnika Aleksandra Vučića. Paradoksalno je to što istom ideološko-politikantskom diskursu, koji demonstriraju pobunjeni „svetosavci“, pripada i sam Aleksandar Vučić.
Ko je bio sveti vladika Nikolaj Velimirović? Bio je monah, crkveni velikodostojnik i čovek koji je, najpre, veličanjem vođe nacističke Nemačke Adolfa Hitlera i njegovim poređenjem sa Svetim Savom, implicite izjednačavao Svetosavlje, čiji je jedan od ideologa bio, sa nemačkim nacionalsocijalizmom, odnosno nacizmom. U prilog rečenom svedoči njegova beseda iz 1935. godine, naslovljena sa „Nacionalizam Svetog Save“, u kojoj vladika Nikolaj Velimirović doslovce navodi: „Ipak se mora odati priznanje sadašnjem nemačkom vođi (Adolfu Hitleru – prim. Z.R.), koji je kao prost zanatlija i čovek iz naroda uvideo da je nacionalizam bez vere jedna anomalija, jedan hladan i nesiguran mehanizam. I evo, u 20-tom veku on je došao na ideju Svetog Save, i kao laik poduzeo je u svome narodu ovaj najvažniji posao, koji priliči jednom svetitelju, geniju i heroju.“
U manastiru Ravanica, 1939. godine, u besedi naslovljenoj „Čiji si ti, mali narode srpski?”, vladika Nikolaj na rečenu dilemu odgovara: „Mi smo deca Božija. I ljudi arijevske rase kojoj je sudbina dodelila počasnu ulogu da bude glavni nosilac hrišćanstva u svetu.“ Treba li podsećati da su Arijevci, severnije od Srbije, čijeg je vođu vladika Nikolaj poredio sa Svetim Savom i posredno proglasio „svetiteljem, genijem i herojem“, u ime rasne čistote i arijevske supremacije uzrokovali stradanja više desetina miliona ljudi širom planete, te počinili najmonstruoznije zločine u istoriji civilizacije.
Vladika Nikolaj je, takođe, obilato veličao svog bliskog prijatelja i saradnika, fašistu Dimitrija Mitu Ljotića. Nad Ljotićevim odrom u kapeli Dinarske četničke divizije, kojom je komandovao vojvoda Momčilo Đujić, Nikolaj Velimirović je 24. aprila 1945. godine, između ostalog, kazao: „Dimitrije Ljotić je bio državnik, učitelj i hrišćanin… On je bio veliki čovek. Ono što je posadio, uhvatilo je duboka korena. I sve što je uradio, mirisaće. Dobrovoljci, pevajte u slavu Dimitrija Ljotića! Četnici, pletite vence slave! Srbi, spominjite Dimitrija Ljotića!”
Ako je suditi prema aktuelnoj političkoj i društvenoj klimi u Srbiji, vladika Nikolaj je u jednome bio u pravu i proročki je pogodio da je ono što je Dimitrije Ljotić posadio uhvatilo dubokoga korena. Toliko dubokoga da se uveliko minimizuje i bezočno prećutkuje njegova uloga i uloga njegovih Ljotićevaca u Drugom svetskom ratu u Srbiji, te njihovo slugeranje i saradnja sa Hitlerovim nacistima u brojnim zločinima, mahom nad civilnim stanovništvom i protivnicima nemačke okupacije. Ide se toliko daleko da se, uprkos brojnim dokazima, fotografijama, zapisima i svedočenjima savremenika, među kojima još ima živih, u istorijskim čitankama i medijskim napisima, minimizuje i prećutkuje uloga Ljotićevaca u zločinu vojnika nemačkog Vermahta, koji su od 19. do 21. oktobra u selima Grošnica, Mečkovac, Maršić i u Šumaricama streljali blizu 3.000 nedužnih Kragujevčana.
Pripadnici pokreta Dimitrija Ljotića saučesnici su tog zločina, najvećeg nad civilnim stanovništvom u Drugom svetskom ratu na Balkanu i šire. Hapsili su Kragujevčane, mitraljeskim gnezdima širom Kragujevca obezbeđivali kolone uhapšenih koje su Nemci vodili u topovske šupe, obezbeđivali su te šupe i uhapšene, stavljali svoje neistomišljenike pred mitraljeske cevi, organizovali sahranjivanje streljanih u masovne grobnice u Šumaricama i čuvali taoce u Osnovnoj školi Kralja Petra (danas Đura Jakšić), za slučaj da bude pokušaja osvete za masakr nad nedužnim Kragujevčanima.
Posebnu ulogu u tom zločinu imao je zloglasni komandant Petog dobrovoljačkog odreda, Marisav Petrović, predratna propalica iz sela Gradac kod Batočine, koji je brojne Kragujevčane, koji mu nisu bili po volji, posebno one najuglednije (profesor Miloje Pavlović, advokat Dragoljub Milovanović Bene, njegov sin Raul i drugi), oterao u smrt. Ljotićevci su bili fašisti i saučesnici u brojnim nacističkim zločinima širom Srbije, pri čemu je onaj u Kragujevcu bio najmonstruozniji. Njihov lokalni komandant Marisav Petrović je ratni zločinac i nečovek, a Dimitrije Ljotić je bio njihov vođa i ideolog, dok je vladika Nikolaj Velimirović, ma šta ko mislio o njemu, Ljotićev saradnik, apologeta i ideološki sabrat. Ništa ne može – ni falsifikovanje, ni lažiranje, ni prekrajanje, ni izmišljanje istorijskih događaja, kao ni minimiziranje i prećutkivanje njihove uloge – da ih abolira od odgovornosti za veličanje i služenje nacizmu, a naročito za nedela i zločine počinjene nad civilnim stanovništvom u Srbiji, posebno u Kragujevcu.
To ne može ni aktuelni srpski vođa Aleksandar Vučić, koji već drugu godinu zaredom 21. oktobra zaobilazi Šumarice, i koji svojim delovanjem i političkim stavovima uporno i bezočno pokušava da falsifikuje događaje iz Drugog svetskog rata, podanički dajući prednost stranim vojskama u odnosu na domaći pokret otpora, bez obzira na to što i o njegovom poratnom odnosu prema onima koje su oslobodili od nacista, postoje podeljena mišljenja, stavovi i ocene.